चौथी महाराष्ट्र राज्य कलारीपयट्टू अजिंक्यपद स्पर्धा यशस्वी

कलारीपयट्टू स्पर्धा : सातारा जिल्ह्याचा दबदबा, राष्ट्रीय स्पर्धेसाठी खेळाडूंची निवड

पाचगणी, जि. सातारा : येथील एलिशियम रिसॉर्ट, भिलार येथे नुकत्याच पार पडलेल्या चौथ्या महाराष्ट्र राज्य मुले-मुली अजिंक्यपद कलारीपयट्टू स्पर्धा २०२४-२५ मध्ये सातारा जिल्ह्याने संघात्मक गुणांकनात अव्वल स्थान पटकावत मानाची जनरल ट्रॉफी जिंकली. पुणे आणि छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यांनी अनुक्रमे दुसरे आणि तिसरे स्थान मिळवले. या स्पर्धेत उत्कृष्ट प्रदर्शन केलेल्या खेळाडूंची निवड केरळ येथे होणाऱ्या राष्ट्रीय स्पर्धेसाठी करण्यात आली आहे. या स्पर्धेने महाराष्ट्रातील कलारीपयट्टू खेळाडूंच्या कौशल्याला एक व्यासपीठ उपलब्ध करून दिले.

स्पर्धेचा तपशील आणि विजेते संघ

मराठी कलारीपयट्टू असोसिएशनच्या वतीने आयोजित करण्यात आलेली ही राज्यस्तरीय स्पर्धा ५ ते ७ डिसेंबर २०२५ या कालावधीत पाचगणीजवळील भिलार येथे अत्यंत उत्साहात आणि शिस्तबद्ध वातावरणात पार पडली. स्पर्धेचे उद्घाटन श्री रोहित किर्दत यांच्या शुभहस्ते झाले, त्यावेळी मराठी कलारीपयट्टू असोसिएशनचे सचिव श्री निलेश वाळिंबे यांनी त्यांचे सन्मानचिन्ह व पुष्पगुच्छ देऊन स्वागत केले. या स्पर्धेत पुणे, अहिल्यानगर, छत्रपती संभाजीनगर, सातारा, गोंदिया यांसारख्या विविध जिल्ह्यांतील खेळाडूंनी मोठ्या संख्येने भाग घेतला. खेळाडूंनी आपल्या उत्कृष्ट तंत्र, शौर्य आणि कौशल्याचे प्रदर्शन करत उपस्थितांची मने जिंकली.

स्पर्धेचा समारोप समारंभ रविवारी, ७ डिसेंबर २०२५ रोजी संपन्न झाला. याप्रसंगी सातारा जिल्ह्याचे जिल्हा क्रीडा अधिकारी श्री नितीन तारळकर हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते. त्यांनी आपल्या हस्ते विजेत्या खेळाडूंना वैयक्तिक आणि सांघिक पारितोषिके प्रदान केली. या समारंभातही श्री वाळिंबे यांनी श्री तारळकर यांचा सन्मानचिन्ह आणि पुष्पगुच्छ देऊन गौरव केला. संघात्मक गुणांकनाच्या आधारे सातारा जिल्ह्याने प्रथम क्रमांकाची जनरल ट्रॉफी पटकावली, तर पुणे जिल्ह्याने द्वितीय आणि छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्याने तृतीय क्रमांक मिळवला. या स्पर्धेमुळे महाराष्ट्रात कलारीपयट्टू या पारंपरिक युद्धकलेला प्रोत्साहन मिळाले आहे.

कलारीपयट्टू : एक प्राचीन भारतीय युद्धकला

कलारीपयट्टू ही केरळची एक प्राचीन भारतीय युद्धकला आहे, जिला हजारो वर्षांचा समृद्ध इतिहास लाभला आहे. या युद्धकलेत काठी, ढाल-तलवार, दांडपट्टा यांसारख्या पारंपरिक शस्त्रांचा वापर केला जातो. अलिकडच्या काळात या क्रीडा प्रकाराला राष्ट्रीय स्तरावर विशेष मान्यता मिळाली आहे. 'खेलो इंडिया युथ गेम्स' आणि 'नॅशनल गेम्स' सारख्या प्रतिष्ठित स्पर्धांमध्येही कलारीपयट्टूचा समावेश करण्यात आला आहे. विशेष म्हणजे, यावर्षी स्कूल गेम्स फेडरेशन ऑफ इंडियाने देखील आपल्या यादीत या खेळाचा समावेश केला आहे. यामुळे आगामी काळात राष्ट्रीय शालेय कलारीपयट्टू स्पर्धा दिल्ली येथे २४ ते ३१ जानेवारी २०२६ या कालावधीत आयोजित केल्या जातील, ज्यामुळे युवा खेळाडूंना राष्ट्रीय स्तरावर आपली प्रतिभा दाखवण्याची संधी मिळेल.

या पारंपरिक युद्धकलेचे महत्त्व ओळखून, मराठी कलारीपयट्टू असोसिएशनचे अध्यक्ष श्री योगेश जोशी आणि सचिव श्री निलेश वाळिंबे यांनी स्पर्धेत यशस्वी झालेल्या सर्व खेळाडूंचे अभिनंदन केले. त्यांनी खेळाडूंच्या उज्ज्वल क्रीडा कारकिर्दीसाठी शुभेच्छा दिल्या. या स्पर्धेच्या आयोजनामुळे महाराष्ट्रातील नवोदित कलारीपयट्टू खेळाडूंना प्रेरणा मिळाली आहे आणि या खेळाचा प्रसार राज्यात आणखी वाढेल अशी अपेक्षा आहे. खेळाडूंच्या प्रशिक्षणावर आणि विकासावर भर देणे आवश्यक आहे, जेणेकरून ते राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर महाराष्ट्राचे प्रतिनिधित्व करू शकतील.

राजकीय आणि आर्थिक दृष्टिकोन

खेळांच्या आयोजनाला नेहमीच राजकीय आणि आर्थिक पाठबळाची गरज असते. अशा राज्यस्तरीय स्पर्धांमुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते, तसेच पर्यटन वाढीसही मदत होते. पाचगणीसारख्या निसर्गरम्य ठिकाणी अशा स्पर्धांचे आयोजन करणे हा एक चांगला उपक्रम आहे. यामुळे स्थानिक हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि इतर व्यवसायांना फायदा होतो. याशिवाय, खेळाडूंना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या सरावासाठी पायाभूत सुविधा पुरवण्यासाठी शासनाकडून अधिक निधी उपलब्ध होण्याची गरज आहे. क्रीडा धोरणांमध्ये अशा पारंपरिक खेळांचा समावेश करून त्यांना राष्ट्रीय स्तरावर अधिक प्रोत्साहन देण्याची आवश्यकता आहे. यामुळे युवकांना एका सकारात्मक दिशेने जाण्याची प्रेरणा मिळेल.

तंत्रज्ञान आणि मनोरंजन क्षेत्रातील प्रभाव

आजकाल तंत्रज्ञानाचा प्रभाव सर्वच क्षेत्रांवर दिसतो. कलारीपयट्टू सारख्या पारंपरिक खेळांच्या प्रसारासाठी देखील तंत्रज्ञानाचा उपयोग केला जाऊ शकतो. सोशल मीडियाद्वारे या खेळांचे व्हिडिओ, प्रात्यक्षिके लोकांपर्यंत पोहोचवता येतात. ऑनलाइन प्रशिक्षण वर्ग आणि स्पर्धांचे थेट प्रक्षेपण यामुळे जगभरातील लोक या खेळाबद्दल अधिक जाणून घेऊ शकतात. मनोरंजन क्षेत्रातही या खेळांचा वापर चित्रपट आणि मालिकांमध्ये ॲक्शन सीक्वेन्ससाठी केला जातो, ज्यामुळे या खेळांची ओळख वाढते. भारतीय पारंपरिक युद्धकला म्हणून कलारीपयट्टूचे एक वेगळे स्थान आहे आणि तंत्रज्ञानाच्या मदतीने ते टिकवून ठेवणे शक्य आहे.

आरोग्य आणि शारीरिक तंदुरुस्ती

कलारीपयट्टू केवळ एक युद्धकला नसून ती शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठीही अत्यंत फायदेशीर आहे. या कलेच्या सरावाने लवचिकता, संतुलन, ताकद आणि चपळता वाढते. तसेच, एकाग्रता आणि आत्मविश्वासातही सुधारणा होते. नियमित सरावाने शरीर निरोगी राहते आणि अनेक आजारांपासून संरक्षण मिळते. आजच्या धकाधकीच्या जीवनात, शारीरिक आणि मानसिक तंदुरुस्ती राखण्यासाठी अशा पारंपरिक खेळांचा सराव करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. योग आणि ध्यान यांसारख्या उपायांबरोबरच कलारीपयट्टूचा समावेश केल्यास सर्वांगीण आरोग्य साधता येते.

जागतिक आणि स्थानिक घडामोडी

जागतिक स्तरावर आज अनेक पारंपरिक युद्धकलांना नव्याने ओळख मिळत आहे. कलारीपयट्टू देखील याला अपवाद नाही. परदेशातही या कलेचे प्रशिक्षण दिले जाते. या स्पर्धेमुळे महाराष्ट्रातील खेळाडूंना राष्ट्रीय स्तरावर जाण्याची संधी मिळाली आहे, जी एक महत्त्वाची स्थानिक घडामोड आहे. याशिवाय, सातारा जिल्ह्यात अशा क्रीडा स्पर्धांचे आयोजन हे स्थानिक प्रशासनाच्या प्रयत्नांना दर्शवते. क्रीडा संस्कृतीचा विकास करणे आणि युवा पिढीला खेळाकडे आकर्षित करणे हे एक सकारात्मक पाऊल आहे. या स्पर्धेतून अनेक नवीन खेळाडू उदयास येण्याची शक्यता आहे.

क्रीडा क्षेत्रातील पुढील वाटचाल

या राज्यस्तरीय स्पर्धेचा मुख्य उद्देश हा खेळाडूंची राष्ट्रीय स्पर्धेसाठी निवड करणे हा होता. केरळमधील तिरुवनंतपुरम येथे होणाऱ्या राष्ट्रीय कलारीपयट्टू स्पर्धेत महाराष्ट्राचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी निवड झालेल्या खेळाडूंना आता अधिक कठोर प्रशिक्षण घ्यावे लागेल. मराठी कलारीपयट्टू असोसिएशन या खेळाडूंच्या प्रशिक्षणाची आणि इतर व्यवस्थेची काळजी घेईल. श्री निलेश वाळिंबे यांनी सांगितले की, “आमचे ध्येय महाराष्ट्रातून अधिकाधिक खेळाडू राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पाठवणे आहे. या स्पर्धांमधून आम्हाला गुणवान खेळाडू मिळत आहेत आणि त्यांच्या प्रशिक्षणासाठी आम्ही सर्वतोपरी प्रयत्न करू.” या प्रयत्नांना यश मिळाल्यास महाराष्ट्राचे नाव क्रीडा क्षेत्रात नक्कीच उंचावेल.